Nasza historia: Europa, czyli kolebka zgromadzenia

Choć misjonarzy oblatów spotkać można w Azji, Afryce, Ameryce i Oceanii, to ich duchowe korzenie zawsze prowadzą z powrotem do Europy. To właśnie tutaj, w XIX-wiecznej Francji, młody ksiądz Eugeniusz de Mazenod powołał do życia wspólnotę, która miała nieść Ewangelię tym, którzy byli najdalej od Kościoła.

Dziś oblaci z Polski posługują w wielu krajach europejskich. Ich misja obejmuje Francję, Belgię, Luksemburg, Ukrainę, Białoruś, Norwegię, Szwecję i Danię.

Francja i kraje Beneluksu – odrodzenie po wojnie

Po zakończeniu II wojny światowej Europa została podzielona, a tysiące Polaków znalazło się poza granicami kraju. Wielu z nich – robotników przymusowych, byłych żołnierzy, uchodźców – nie mogło lub nie chciało wracać do komunistycznej Polski. Właśnie wtedy, w 1946 roku, polscy oblaci rozpoczęli posługę wśród Polonii we Francji i krajach Beneluksu. Utworzono wówczas dwa dystrykty: Francja–Beneluks i Anglia. Choć ten drugi został wkrótce rozwiązany, to działalność we Francji i Luksemburgu szybko się rozwinęła.

Dziś Delegatura Francja-Beneluks, należąca do Polskiej Prowincji Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, liczy około 30 oblatów, którzy pracują w parafiach francuskich, belgijskich i luksemburskich. Ich przełożonym jest o. Damian Kopyto OMI, a główne ośrodki duszpasterskie to m.in. Paryż, Calais, Bruksela i Neudorf w Luksemburgu. Oblaci prowadzą parafie, organizują rekolekcje i spotkania formacyjne, a przede wszystkim opiekują się polskimi wspólnotami emigracyjnymi.

Wspólnoty oblackie na Zachodzie są dziś domem dla Polonii, ale także dla rodzin międzynarodowych, pracowników unijnych i studentów. Wśród nich powstają grupy modlitewne, wspólnoty młodzieżowe i charyzmatyczne, które wnoszą w życie Kościoła świeży powiew nadziei.

Luksemburg – 75 lat duszpasterstwa polonijnego

Wielkie Księstwo Luksemburga jest jednym z najstarszych ośrodków oblackich w Europie Zachodniej. Misja rozpoczęła się tu w 1948 roku, gdy polscy zakonnicy przybyli, by objąć opieką duchową rodaków pracujących w tutejszych kopalniach i hutach.

Centrum tej działalności jest dziś parafia pw. św. Henryka w Neudorfie, gdzie od dekad odprawiane są msze święte w języku polskim – to centrum życia wspólnotowego, gdyż tutaj odbywają się katechezy, spotkania formacyjne i wydarzenia kulturalne. W 2023 roku oblaci w Luksemburgu obchodzili jubileusz 75-lecia swojej obecności. Uroczystości zgromadziły przedstawicieli Polonii z całego kraju i delegację z Polski. W Luksemburgu oblaci prowadzą również duszpasterstwo wśród Polaków pracujących w instytucjach Unii Europejskiej.

Ukraina – misja w cieniu wojny

Misjonarze oblaci rozpoczęli pracę w Ukrainie we wrześniu 1989 roku, jeszcze przed upadkiem ZSRR. Od samego początku towarzyszyli ludziom najuboższym, odrzuconym i zapomnianym przez instytucje. Na terenie jednej z oblackich parafii znajduje się nawet elektrownia atomowa w Czarnobylu. Dziś w Ukrainie posługuje około 30 oblatów w ośmiu placówkach, jednej na Krymie i jednej w Rosji. Wśród nich są dwaj biskupi pomocniczy: bp Radosław Zmitrowicz OMI w Kamieńcu Podolskim oraz bp Jacek Pyl OMI w Symferopolu. Delegaturą kieruje o. Witalij Podolan OMI.

Po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji w 2022 roku oblaci stali się też ratownikami, organizatorami pomocy i świadkami nadziei. W ich klasztorach zorganizowano punkty schronienia dla uchodźców, magazyny z pomocą humanitarną, a w Kijowie – piekarnię, która codziennie wypieka chleb dla setek potrzebujących.

Białoruś – wiara wśród prób

Na Białoruś oblaci powrócili w 1992 roku, choć ich obecność sięga jeszcze czasów sprzed II wojny światowej. Przez długie lata duszpasterzem na tej ziemi był o. Wojciech Nowaczyk OMI (1910–1984), który mimo represji pozostał wierny swojej misji. W 1950 roku został aresztowany i zesłany do łagru w Komi, lecz nigdy nie wyrzekł się wiary.

Dziś oblaci mają na Białorusi trzy domy zakonne. Prowadzą m.in. sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Szumilinie (diec. witebska) i pracują w Mińsku, gdzie w 2020 roku rozpoczęto budowę nowego kościoła i zaplecza parafialnego. Wspierają także formację kleryków w seminarium duchownym w Grodnie i prowadzą działalność wydawniczą.

Przełożonym oblackiej misji jest o. Andrzej Juchniewicz OMI, który w ostatnich latach doświadczył prześladowań ze strony władz białoruskich, W kwietniu w procesie niejawnym został skazany na 13 lat więzienia.

Skandynawia – misja wśród zimna i światła

W 1966 roku polscy oblaci zostali zaproszeni przez biskupa Sztokholmu, amerykańskiego oblata Johna Taylora OMI, do posługi w Skandynawii. Ich misja rozpoczęła się w Szwecji, a z czasem rozszerzyła na Danię i Norwegię. Dziś w regionie północnym pracuje około 20 oblatów z pięciu narodowości, tworzących dystrykt szwedzko-norweski podległy Polskiej Prowincji Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej. Przełożonym jest o. Piotr Pisarek OMI, a główny dom zakonny znajduje się w Rosengård w Malmö. Wielu z nich posługuje w wielokulturowych parafiach, wśród emigrantów z Polski, Filipin, Wietnamu i Bliskiego Wschodu. Ich codzienność to spotkania z ludźmi, którzy w nowym kraju szukają sensu, wspólnoty i Boga.

Zgromadzenie Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej zostało założone przez św. Eugeniusza de Mazenoda, późniejszego biskupa Marsylii, 25 stycznia 1816 r. w Aix-en-Provence we Francji. Obecnie liczy ok. 3400 zakonników, a do polskiej prowincji należy ponad 400 oblatów. Prawie 250 pracuje w kraju, a inni w należących do niej jurysdykcjach: na Madagaskarze i Reunion, w Ukrainie wraz z Rosją, we Francji-Beneluksie, Skandynawii, Białorusi i w Turkmenistanie. W Polsce oblaci są obecni od 1920 r. Poza polską prowincją zakonną posługuje kolejnych około 100 oblatów pochodzących z Polski. Wśród nich jest czterech biskupów. Misjonarze oblaci są zgromadzeniem misyjnym. Ich naczelną służbą w Kościele jest ukazywanie Chrystusa i Jego królestwa ludziom najbardziej opuszczonym i ubogim, jak i niesienie Dobrej Nowiny ludom, które jeszcze nie poznały Chrystusa oraz pomoc w odkrywaniu ich własnej wartości w świetle Ewangelii. Natomiast tam, gdzie Kościół już istnieje, oblaci kierują się do osób, które mają z nim najmniej kontaktu. Obecnie prowincjałem jest o. Wojciech Popielewski OMI.

oprac. Anna Gorzelana