Bp Jacek Pyl OMI (Krym): Nie tracimy nadziei…

Rozmowa z bp. Jackiem Pylem ze Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, biskupem pomocniczym rzymskokatolickiej diecezji odesko-symferopolskiej.

Księże Biskupie, co najczęściej powtarzało się w życzeniach, jakie z okazji nowego roku składali sobie mieszkańcy Krymu?

Chyba wszyscy – bez względu na wyznanie i narodowość – życzyli sobie pokoju. Żyjemy pod presją wojny na zachodzie Ukrainy, dlatego potrafimy docenić spokój. Jesteśmy wdzięczni Bogu za to, że przez ostatnie lata mimo wielu napięć nie doszło do przelania krwi, ponieważ Krym to kraina wielonarodowościowa. Poza tym – jak na całym świecie – na progu 2019 r. każdy winszował sobie zdrowia. Zdrowie to przejaw życia, dlatego w swoich życzeniach noworocznych podkreślałem, że życie jest wspólnym darem, który łączy nas niezależnie od narodowości, wiary, religii. Życie ceni sobie i katolik, i protestant, i muzułmanin, i Żyd, także ludzie niewierzący. Na tej wspólnej płaszczyźnie trzeba budować społeczeństwo, które powinno szanować dar życia od poczęcia aż do naturalnej śmierci, również by uniknąć wojen i wszystkiego tego, co rujnuje życie i zdrowie, a więc wszelkiego rodzaju agresji.

W ostatnich dniach listopada Ukraina zamknęła dla obcokrajowców granicę z Krymem. Jak wygląda dzisiaj łączność Półwyspu Krymskiego ze światem?

Zamknięcie granic w ostatnich dniach listopada 2018 r. związane było z wprowadzeniem przez prezydenta Ukrainy stanu wojennego w związku z ostrzelaniem przez Rosjan trzech ukraińskich okrętów w pobliżu Cieśniny Kerczeńskiej. 26 grudnia został zniesiony. Obostrzenia dotknęły również mnie, ponieważ mam obywatelstwo polskie. Odczułem je na własnej skórze, wracając z Turkmenistanu, gdzie głosiłem misje święte dla tamtejszej wspólnoty katolików w Aszchabadzie. Na Krym wjeżdżałem, jak zawsze, od strony Ukrainy. Mimo że mam prawo wielokrotnego przekraczania granicy i wjazdu na okupowane terytorium, okazało się, że stan wojenny wszystko zmienia. Ukraińska odprawa paszportowa miała dylemat. Gdyby nie wpuścili biskupa pomocniczego diecezji odessko-symferopolskiej, oznaczałoby to, że uznają aneksję Krymu. Z drugiej strony obowiązywał ich wyraźny zakaz otwierania granicy dla obcokrajowców. Po ponad dwóch godzinach oczekiwania i szczegółowym przesłuchaniu udało mi się opuścić Ukrainę. Sprawa oparła się o Kijów. Przeproszono też mnie za to, że tak długo czekałem.
Jeśli chodzi o kontakt ze światem, jedyną oficjalną drogą jest wjazd z Ukrainy. Z Krymu nie ma żadnych połączeń kolejowych; pozostaje most w Kerczu i połączenia lotnicze z Moskwą. Nie możemy z nich jednak korzystać. Wjazd na Krym od strony Rosji Ukraina traktuje jako złamanie prawa, a ci, którzy to uczynią, są persona non grata. Dlatego dostajemy się od strony Ukrainy ze specjalnym pozwoleniem z Kijowa na wjazd na okupowany teren. Przekraczanie granicy zawsze wiąże się z ogromnym stresem. Podróżujący samochodem skazani są na oczekiwanie w stwarzanych sztucznie kolejkach. Przy odprawie celnej przez Rosjan sprawdzani są przez kilka służb. Muszą wyjąć z auta dosłownie wszystko i ułożyć na ziemi. Nie można wwieźć nawet kanapki z wędliną. Jednego z księży celnicy zmusili do tego, by zjadł to, co przewoził…

Co zmieniło się w ciągu ostatnich lat, jeśli idzie o gospodarkę i warunki bytowe ludności?

Obserwujemy niesamowity skok, ponieważ Rosja zainwestowała w infrastrukturę ogromne środki. Powstają nowe drogi, piękna autostrada Tawrida przez cały półwysep, do Sewastolpola, budowane są bloki mieszkalne i całe osiedla. Są zamiary, by 450-tysięczny Symferopol, stolicę Krymu, uczynić w przyszłym roku miastem milionowym. Problem w tym, że ludzie nadal żyją biednie, a zarobki nie są proporcjonalne do inflacji. Kto ma dobrą pracę i ją szanuje, jakoś daje sobie radę. Niestety żywność ciągłe drożeje, wzrosły też ceny paliwa. Podniesiono wprawdzie emerytury, ale marna to pociecha, ponieważ podwyższono też wiek emerytalny. Tak więc z jednej strony widać sporo inwestycji, za czym idzie entuzjazm, z drugiej – strefę biedy, która nie maleje.

Czego na Krymie potrzeba dzisiaj ludziom najbardziej?

Pracy, poczucia bezpieczeństwa i nadziei na lepsze. Nadzieję katolików, a jest nas tutaj około tysiąca – podbudował ostatni rok. 3 czerwca 2018 r. został nam zwrócony kościół św. Klemensa w Sewastopolu, zamknięty dla kultu religijnego w 1936 r. Przez wiele lat mieściły się tutaj kino i teatr. Władze miasta oddały obiekt za pozwoleniem Moskwy, uzasadniając jego zwrot prawowitym właścicielom historyczną sprawiedliwością. 13 sierpnia natomiast dostaliśmy w Symferopolu pół hektara ziemi pod budowę konkatedry. Czekaliśmy na tę chwilę i modliliśmy się o nią przez 25 lat. Zdarzają się więc takie małe cuda i to ludzi trzyma.

Na co w związku z takimi wydarzeniami liczy Ksiądz Biskup?

W Kerczu czy w Jałcie, gdzie są kościoły, ludzie odwiedzający te miasta turystycznie czy w związku z pracą chętnie do nich wstępują. W wielu miejscowościach nie ma jednak znaku widzialnego, jakim jest kościół, a nabożeństwa odprawiamy w prywatnych mieszkaniach. Kiedy na Mszę przychodzi więcej osób, część z nich zmuszona jest stać na korytarzu albo na dworze, a ja nie mogę sobie pozwolić – nawet przy okazji większego święta – na użycie kadzidła…
W Sewastopolu społeczność katolików bardzo zaangażowała się w przystosowanie do potrzeb sakralnych zwróconego budynku. Chociaż grunt, na którym stoi, formalnie nie został jeszcze przekazany, pod wodzą ks. Leonida Tkaczuka, proboszcza, parafianie schodzą się w soboty i w ramach tzw. subotników demontują betonowe wylewki, schody itp. Dobudowaną przez komunistów przybudówkę już wysprzątali. Odprawiane są tutaj Msze św., z czego wierni bardzo się cieszą, chociaż nie ma tam żadnego ogrzewania. Do tej pory sprawowane były w kaplicy urządzonej w bloku, gdzie było ciasno – w dwóch połączonych ze sobą mieszkaniach.