26 października 2020 roku
This is a custom heading element.
NIE SPODZIEWAM SIĘ ŻADNEJ LUDZKIEJ WDZIĘCZNOŚCI.
Eugeniusz postanawia, że pomimo odrzucenia, będzie kochał ludzi, gdyż tego oczekuje się od sług Boga.
Każdy, po wykorzystaniu swej sfery uczuć i sił fizycznych stosownie do miary, jaką otrzymał, z całą prostotą powinien rzec: servi inutiles sumus, quod debuimus facere fecimus. Tę zasadę odnosiłem zawsze do Boga i do tego, co czyni się, służąc Mu, lecz potrzebowałem głębszej refleksji, by tę samą zasadę odnieść także do ludzi lub przynajmniej, by zrozumieć, co jeszcze im się należy poza ścisłym obowiązkiem chrześcijańskiej miłości.
Następnie dziękuje Bogu za otrzymany dar współczucia dla cierpiących oraz za wolę, aby wspaniałomyślnie im służyć.
Bo nawet w tym byłem w błędzie. Jeśli bardziej niż inni odczuwam ich nieszczęścia, a moje serce wzrusza się na samą myśl o ich niedoli, gdy rozważam to w sobie, jeżeli doświadczam niekiedy udręki i wielkiego bólu na samą wieść, że jakaś nieznana mi rodzina dotknięta nieszczęściem jest opuszczona, jak śmierć matki, która osierociła gromadkę dzieci, czy ból matki po stracie syna lub córki, muszę przyznać, iż są to rzadkie oznaki dobroci, a jednocześnie są czystym darem Boga.
Eugeniusz, wyładowawszy się, uspokaja się i przyznaje, że wszystko, co czyni, powinien czynić z miłości do Boga i ludzi a nie dla nagrody.
Ta tak cenna wrażliwość wynika z mego sposobu bycia, z kondycji ludzkiej, jaką obdarzył mnie Bóg, stwarzając mnie tym, kim jestem, i takim, jaki jestem. Dlaczego miałbym pragnąć, by ludzie byli mi za to wdzięczni. Byłaby to zbyt ziemska nagroda za całkowicie darmowy dar Pana. I chociaż te wyjątkowe uzdolnienia mogą być niekiedy uciążliwe, jeśli jednak znajdzie się ktoś inny posiadający je w takim stopniu, to cieszę się, że mogę je mieć, i nawet w chwilach goryczy odczuwam prawdziwe szczęście. Nie spodziewam się więc żadnej ludzkiej wdzięczności, liczyć na nią znaczyłoby narażać się na rozczarowanie, czego mogę uniknąć z góry, wyrzekając się jakiejkolwiek odpłaty.
Dziennik, 31.03.1839, w: EO I, t. XX.
