Z listów św. Eugeniusza

Być blisko ludzi, niezależnie od ich pochodzenia w czasie wojny (K 8)

Oblaci, będąc bardzo blisko ludzi, wśród których pracują, zawsze pozostaną uważni na ich aspiracje i ich wartości(K 8).

W trakcie wojny z Austrią, którą Francja wygrała, sędziwy biskup Eugeniusz opiekował się rannymi po obydwu stronach konfliktu. W przejmujący sposób napisał:

Odprawiłem mszę pontyfikalną. Po sumie smętnie odśpiewaliśmy Te Deum, o które proszono. Jak tu się cieszyć z widoku piętrzących się trupów, na myśl, że tyle krwi przelano dla haniebnej sprawy!  Dlatego dodałem do Te Deum modły o pokój i głośno odmawiane Fidelium animae per misericordiam Dei requiescant in pace (Dusze wiernych przez miłosierdzie Boże niech odpoczywają w pokoju). Poprzednio powziąłem zamiar przeznaczyć odpust zupełny mszy przeze mnie celebrowanej dla zbawienia biednych dusz Francuzów i Austriaków poległych na polu bitwy. Z sercem udręczonym z powodu masakry tylu ofiar postanowiłem szukać ulgi, otaczając ojcowską miłością rannych spośród dwóch narodów w naszym szpitalu wojskowym.

Szczęśliwe natchnienie; wszyscy ci wspaniali młodzi ludzie byli ogromnie wzruszeni moją wizytą. Podchodziłem do łóżka każdego rannego, okazując mu żywe zainteresowanie. Austriacy o pobożności uczuciowej ściskali moją dłoń, aby ją ucałować. Chętnie całowałbym ich twarze, dobitnie czytałem w nich ducha katolickiego, który czynił z nich najdroższe dla mnie istoty. Widok rannego, którego miałem przed sobą, napełnił mnie współczuciem i smutkiem. Wszyscy z wyjątkiem jednego są tylko lekko ranni, przynajmniej nie zagraża im niebezpieczeństwo śmierci. Straszny musi być widok tysięcy ciężko okaleczonych żołnierzy rzuconych na stosy trupów! Przerażający obraz!

Czy to nie wystarcza, by przekląć wszelkie wojny, zwłaszcza gdy toczą się pod błahym pretekstem i dla celów tak nikczemnych jak ta obecna!(Dziennik, 12.06.1859, w: PO I, t. XXII).

Franc Santucci OMI, tłum. Roman Tyczyński OMI