Święty Krzyż: Ochrona siedlisk ptaków

W związku z ratowaniem skrzydła zachodniego klasztoru na Świętym Krzyżu przed zawaleniem dachu oraz remontem tzw. szpitalika benedyktyńskiego na Świętym Krzyżu Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej z miejscowego domu zakonnego zlecili specjalistyczną ekspertyzę ornitologiczną i chiropterologiczną. Była ona konieczna ze względu na wymogi ochrony przyrody w związku z pracami remontowymi, jednocześnie ukazała ona faktyczny stan siedlisk ptaków, który znacznie odbiega od publikowanych opinii ekologów.

Zamieszanie wokół Świętego Krzyża [Q&A]

W wyniku przeprowadzonej specjalistycznej ekspertyzy stwierdzono:

W części klasztornej będącej prawną własnością Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej

• Grzywacz (Columba palumbus) – siedlisko w cisie w wirydarzu zespołu klasztornego
• Jerzyk zwyczajny (Apus apus) – siedlisko na wschodnich ścianach wirydarza, kaplicy oraz północno -wschodniej części budynku klasztornego. Ponadto w pojedynczych szczelinach budynku bazyliki. – zaobserwowano 13 osobników

W części zabudowań klasztornych użytkowanych od Skarbu Państwa (skrzydło zachodnie klasztoru pobenedyktyńskiego)

• Kawka zwyczajna (Corvus monedula) – zaobserwowano dwie pary (siedliska w kominie)
• Pustułka zwyczajna  (Falco tinnunculus) – w północnej części skrzydła zachodniego w dużej wnęce pod okapem dachu

Ponadto w konsekwencji wizji chiropterologa nie stwierdzono obecności nietoperzy na Świętym Krzyżu w obrębie zabudowań klasztornych.

W związku z tym, w wypadku prowadzenia robót modernizacyjnych w obrębie dachów, elewacji i kominów, zalecono wykonanie działań kompensacyjnych w postaci montażu budek lęgowych.

Planowane prace ochronne siedlisk ptaków były wielokrotnie przesuwane ze względu na trudne warunki pogodowe na Świętym Krzyżu. Ostatecznie udało się je przeprowadzić pod nadzorem ornitologicznym.

Święty Krzyż to najstarsze polskie sanktuarium narodowe. Klasztor benedyktyński miał tutaj ufundować Bolesław Chrobry w 1006 roku. W opactwie na szczycie Łysicy przechowywane są relikwie Drzewa Krzyża Świętego. Najpierw byli tutaj obecni benedyktyni. W wyniku kasaty na wniosek zaborcy rosyjskiego majątki kościelne zostały przejęte przez państwo pozostające pod protektoratem carskiej Rosji. W 1936 roku do opieki nad sanktuarium zostali zaproszeni Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej. Objęli część zabudowań klasztornych z bazyliką, które podnieśli z ruiny. Od upadku reżimu komunistycznego w Polsce nieprzerwanie starali się o powrót do sakralnego charakteru: skrzydła zachodniego, w którym mieściło się najpierw więzienie carskie, a potem więzienie polskie, a także tzw. szpitalika pobenedyktyńskiego. W 2023 roku obiekt klasztorny na Świętym Krzyżu powrócił do swoich pierwotnych granic i przeznaczenia. Wraz z reintegracją zabudowań klasztornych na Świętym Krzyżu nie zmienił się dotychczasowy prawny zakres ochrony przyrody na tym obszarze, jak również ochrona zabytków.

W klasztorze na Świętym Krzyżu znajduje się dom nowicjatu Polskiej Prowincji Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej.

(pg)