Ukraina: freski w Tywrowie – świadectwo historii i wiary
W sercu Podola, w malowniczym miasteczku Tywrów niedaleko Winnicy, znajduje się wyjątkowe sanktuarium: kościół pw. Matki Bożej Królowej Męczenników i Świętego Archanioła Michała. Mimo toczącej się wojny trwają tam prace renowacyjne.
Ta barokowa świątynia, wzniesiona w XVIII w., przez wieki była źródłem inspiracji duchowej i kulturalnej dla mieszkańców regionu i pielgrzymów z całej Ukrainy. Jej architektoniczny urok oraz głębokie religijne znaczenie sprawiały, że była jednym z najcenniejszych zabytków Podola. Kościół wyróżniały piękne wnętrza, bogato zdobione polichromiami na sklepieniach. Te artystyczne dzieła, pełne barw i symboliki, wprowadzały wiernych w atmosferę majestatu i niebiańskiego spokoju. Największym skarbem świątyni był obraz Tywrowskiej Matki Bożej, otoczony czcią jako cudowny. Wierni przychodzili do niego, szukając pocieszenia, uzdrowienia i umocnienia w wierze.
Burzliwe dzieje XX wieku
Losy kościoła zmieniły się dramatycznie w XX wieku. Okres radzieckich represji odcisnął bolesne piętno na tej świątyni. W latach 30. XX w., podczas brutalnej kampanii ateizacji, władze radzieckie zamknęły kościół, a budynek sprofanowano, przekształcając go w fabrykę tworzyw sztucznych. Wraz z zamknięciem świątyni rozpoczął się długi okres jej degradacji – zarówno architektonicznej, jak i duchowej. Polichromie, które zdobiły sklepienia, zostały zniszczone lub zamalowane w prymitywny sposób. Liczne święte przedmioty zaginęły lub uległy profanacji, pozostawiając jedynie fragmenty dawnej świetności, które przypominały o bogatym dziedzictwie duchowym i kulturalnym tego miejsca.
Odrodzenie wraz z niepodległością
Przełom nastąpił po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w 1991 r. W 1995 r., dzięki staraniom lokalnych wiernych oraz Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, rozpoczęto trudną misję ratowania kościoła. Wysiłek ten był odpowiedzią na pragnienie wspólnoty, by przywrócić świątynię do jej pierwotnego przeznaczenia jako miejsca modlitwy i spotkania z Bogiem. Początkowo misjonarze oblaci z pobliskiego Gniewania dojeżdżali do Tywrowa, by odprawiać nabożeństwa. W 2010 r. zdecydowali się osiedlić na stałe w Tywrowie, by systematycznie odbudowywać zarówno kościół, jak i przyległy klasztor, nadając im rolę centrum życia duchowego i religijnego.
Renowacja polichromii
Jednym z kluczowych etapów odnowy było przywrócenie dawnych polichromii zdobiących wnętrze świątyni. Prace restauracyjne trwały od 2021 do 30 listopada 2024 r. i zostały zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, które udzieliło środków poprzez Fundusz Promocji Kultury.
Renowacja wymagała zaawansowanej wiedzy technicznej oraz wielkiego oddania. Celem było nie tylko odtworzenie zniszczonych fragmentów, ale również przywrócenie duchowego piękna, które przez wieki promieniowało z wnętrza tej świątyni. Dla społeczności Tywrowa ten projekt miał ogromne znaczenie, przywracając kościołowi jego historyczną rolę jako miejsca modlitwy i duchowej refleksji.
Niezłomny symbol wiary
Jednym z najbardziej poruszających świadectw historii kościoła jest opowieść o obrazie św. Michała Archanioła, który zdobił sklepienie świątyni. Nawet w latach, gdy budynek pełnił funkcję fabryki, obraz ten, według relacji starszych mieszkańców, w cudowny sposób przetrwał. Pomimo prób jego zamalowania, wizerunek powracał, co interpretowano jako znak nieustannej obecności Bożej łaski i niezłomności wiary w najtrudniejszych czasach.
Świadectwo dziedzictwa i wiary
Dziś odnowiony kościół w Tywrowie to nie tylko zabytek historyczny, ale przede wszystkim symbol wytrwałości, wiary i wspólnotowej determinacji. Dzięki wspólnym wysiłkom lokalnej społeczności oraz wsparciu polskiego Ministerstwa Kultury udało się ocalić ten wyjątkowy obiekt, który na nowo stał się centrum życia religijnego.
Wierni, wzruszeni odrodzeniem kościoła, dziękują Bogu i wszystkim, którzy przyczynili się do tego wielkiego dzieła. Szczególne podziękowania kierują do Funduszu Promocji Kultury, którego pomoc umożliwiła przywrócenie duchowego i artystycznego piękna tej niezwykłej świątyni. Tywrowskie sanktuarium znów promieniuje nadzieją, wiarą i pokojem, będąc miejscem modlitwy i duchowej inspiracji dla przyszłych pokoleń.
Andrzej Rak OMI
fot. Andrzej Rak OMI
