„Skarb polskiej kultury i historii” – konferencja naukowa o Świętym Krzyżu w Poznaniu

Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu odbywa się interdyscyplinarna konferencja naukowa „Klasztor na Świętym Krzyżu – skarb polskiej kultury i historii”. Spotkanie, które potrwa do 17 listopada 2018 roku zorganizowały wydziały: Teologiczny i Historyczny uniwersytetu poznańskiego. Zgromadziło ono naukowców z Kielc, Wrocławia, Warszawy oraz Poznania, którzy w różnych aspektach ukażą blisko 1000-letnie dziedzictwo opactwa świętokrzyskiego.

Konferencje otworzyli wspólnie: dziekan Wydziału Historycznego UAM – prof. dr hab. Kazimierz Ilski, dziekan Wydziału Teologicznego UAM – ks. prof. UAM dr hab. Paweł Wygralak oraz Prowincjał Polskiej Prowincji Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, a zarazem adiunkt w Zakładzie Historii Kościoła Wydziału Teologicznego UAM – o. dr hab. Paweł Zając OMI. Wykłady mają charakter otwarty, pośród słuchaczy są także oblaci i nowicjusze z klasztoru na Świętym Krzyżu oraz klerycy seminarium obrzańskiego.

Pośród poruszanych tematów dotykano historii opactwa na różnych płaszczyznach. Począwszy od historycznego znaczenia klasztoru oraz działalności benedyktyńskiej dla dziejów Polski, także w nawiązaniu do obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości; poprzez ukazanie znaczenia kultu Relikwii Drzewa Krzyża Świętego – który wyniósł klasztor do rangi pierwszego sanktuarium narodowego – miejsca licznych pielgrzymek, w tym polskich królów; a skończywszy na lingwistycznej analizie Kazań Świętokrzyskich oraz teologicznej perspektywie w badaniach nad pobożnością jednego z XV wiecznych mnichów benedyktyńskich – Mikołaja. Ojciec dr hab. Paweł Zając OMI ukazywał znaczenie świętokrzyskiego klasztoru w korespondencji XVIII-wiecznych nuncjuszy apostolskich w Warszawie.

Konferencji towarzyszy wystawa autorstwa dr. Czesława Hadamika – „Święty Krzyż – miejsca pamięci”. Można ją obejrzeć przez najbliższe dwa tygodnie w holu głównym Wydziału Historycznego UAM przy ul. Umultowskiej 89d w Poznaniu.

Od 1936 roku klasztorem opiekują się Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej, którzy są również kustoszami największych w Polsce relikwii Drzewa Krzyża Świętego. Ich wkład w historię tego miejsca, jak również przekazywanie i kultywowanie tradycji oraz kultury, ukazał o. mgr Dariusz Malajka OMI – rektor Bazyliki Mniejszej na Świętym Krzyżu. Sympozjum wpisuje się w kończący się w naszej prowincji Rok Krzyża Świętego, który stanowi etap przygotowań do świętowania 100. rocznicy istnienia Polskiej Prowincji Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej (1920-2020). Towarzyszyła mu peregrynacja Relikwii po oblackich klasztorach i parafiach, powierzonych naszemu zgromadzeniu. Ogromny wkład w to wydarzenie włożyli oblaci z klasztoru na Świętym Krzyżu.

Pełen wykaz prelegentów i tematów:

• prof. dr hab. Krzysztof Bracha (Instytut Historii UJK Kielce, Instytut Historii PAN Warszawa) – Praktyki pobożne Mikołaja z Wielkiego Koźmina (zm. 1490 r.) mnicha łysogórskiego.
• dr hab. prof. UAM Tomasz Mika (Instytut Filologii Polskiej UAM Poznań) – Na skrzyżowaniu języków. Kazania świętokrzyskie jako szczególny przypadek dwujęzyczności.
• dr hab. prof. IHUWr Wojciech Mrozowicz (Instytut Historii Uniwersytet Wrocławski) – Kultura historyczna benedyktynów świętokrzyskich w średniowieczu.
• dr hab. prof. IHPAN Tadeusz M. Trajdos (Instytut Historii PAN Warszawa) – Królewski kult relikwii świętokrzyskiej za panowania Władysława II Jagiełły.
• dr hab. prof. UAM Rafał Witkowski (UAM Poznań) – Badania prosopograficzne wspólnoty benedyktynów świętokrzyskich w czasach nowożytnych
• dr hab. prof. UJK Jacek Pielas (Instytut Historii UJK Kielce) – Konstancja Kolumba z Denhoffów Sanguszkowa (1716-1791) – protektorka benedyktynów łysogórskich?
• dr hab. Jerzy Kaliszuk (Instytut Historii Nauki PAN Warszawa) Księgozbiory klasztorów benedyktyńskich w późnośredniowiecznej Polsce.
• dr hab. Paweł Zając OMI (UAM Poznań) – Święty Krzyż w korespondencji XVIII-wiecznych nuncjuszy apostolskich w Warszawie.
• dr Czesław Hadamik (Kielce) – Święty Krzyż jako pomnik historii.
• mgr Justyna Dziadek (Instytut Historii UJK Kielce, Muzeum Narodowe Kielce) – Mistyka krzyża w kazaniach Mikołaja Włoskiego, benedyktyńskiego mnicha że Św. Krzyża (I poł. XV w.).
• mgr Dariusz Malajka OMI (Św. Krzyż) – Wkład Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej w ożywianie oraz promowanie historii i tradycji religijnej i kulturowej klasztoru na Świętym Krzyżu w latach 1936-2018.

Święty Krzyż to najstarsze polskie sanktuarium. Przechowywane są w nim relikwie Drzewa Krzyża Świętego. Historycy datują powstanie opactwa benedyktyńskiego na czasy panowania Bolesława Krzywoustego. Od 1936 roku opiekę nad nim sprawują Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej. W 2017 r. klasztor na Świętym Krzyżu został wpisany na listę „Pomników Historii”.

(pg/zdj. o. Krzysztof Jamrozy OMI, WSD Obra)