Święty Krzyż: Umowa między domem zakonnym a ŚPN

W poniedziałek 26 czerwca br. została podpisana umowa między Domem Zakonnym Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej na Świętym Krzyżu a dyrekcją Świętokrzyskiego Parku Narodowego w sprawie dalszego użytkowania przez organ ochrony przyrody parteru zachodniego skrzydła pobenedyktyńskiego klasztoru na Świętym Krzyżu. Mieści się tam ekspozycja przyrodnicza, która wraz z wybudowaniem nowoczesnego kompleksu w Nowej Słupi zostanie przeniesiona w nowe miejsce. Umowa została podpisana na trzy lata.

Po podpisaniu umowy płatnego użytkowania przez Dom Zakonny na Świętym Krzyżu zachodniego skrzydła klasztoru oraz tzw. szpitalika pobenedyktyńskiego w ramach reintegracji sakralnych zabudowań na Świętym Krzyżu (ZOBACZ), konieczne ustalenia prawne podjęto w kwestii możliwości dalszego funkcjonowania Muzeum Przyrodniczego. Na mocy umowy Świętokrzyski Park Narodowy będzie korzystać z nieruchomości nieodpłatnie.

Misjonarze oblaci niezmiennie utrzymywali wolę optymalnych rozwiązań między domem zakonnym a Świętokrzyskim Parkiem Narodowym, gwarantując możliwość funkcjonowania Muzeum Przyrodniczego w części klasztoru do czasu wybudowania nowej siedziby.

To z całą pewnością historyczny moment dla dotychczasowej współpracy między Świętokrzyskim Parkiem Narodowym a domem zakonnym na Świętym Krzyżu. Misjonarze oblaci zabiegali o ten moment od blisko 30 lat. I wreszcie się udało po trudnych negocjacjach; najpierw przez dwa lata z Ministerstwem Środowiska, Premierem i całym Rządem RP. Aż wreszcie ukazało się rozporządzenie Rady Ministrów w początkach lutego 2022 r. w sprawie uporządkowania terenu na Świętym Krzyżu. To otworzyło nam drogę do ubiegania się o te trzy działki na szczycie Łyśca (1,34 ha), na których znajduje się tzw. szpitalik i skrzydło zachodnie pobenedyktyńskiego klasztoru należące do Skarbu Państwa. Złożyliśmy wniosek do Starostwa Kieleckiego z chęcią nabycia tych działek w celu integracji i rewitalizacji całego klasztoru dla potrzeb turystów i pielgrzymów świętokrzyskiego sanktuarium. Ale jeszcze przez rok musieliśmy twardo pertraktować i negocjować z zarządem starostwa, by wreszcie 30 maja br. podpisać umowę na 50 letnie użytkowanie tych działek w trybie płatnym i bezprzetargowym – mówił o. dr Marian Puchała OMI, przełożony domu zakonnego na Świętym Krzyżu. – Dlatego możliwa jest ta dzisiejsza uroczystość i podpisanie naszej umowy. Ale zdajemy sobie sprawę, że bez zgody Świętokrzyskiego Parku Narodowego nic by się nie zadziało. Stąd nasze serdeczne podziękowanie za zrozumienie całej sytuacji, za bardzo dobrą współpracę od momentu objęcia urzędu przez dyrektora. I dziś możemy świętować i cieszyć się z rozwiązania tej trudnej sytuacji dla obu stron. Mam nadzieję na dalszą dobrą współpracę dla tego niezwykłego miejsca – dodał przełożony oblatów na Świętym Krzyżu.

Dyrektor Świętokrzyskiego Parku Narodowego wyraził wdzięczność za dobrą współpracę z misjonarzami oblatami. Nakreślił plany budowy nowoczesnego centrum przyrodniczego w Nowej Słupi, który pozwoli na przeniesienie działalności przyrodniczej do nowej lokalizacji. Umiejscowienie Muzeum Przyrodniczego w części klasztoru od lat rodziło wiele problemów funkcjonalnych oraz komplikacji w utrzymaniu. Obiekt odbiegał też od możliwości zorganizowania wystawy w nowoczesnej i przystępnej dla zwiedzających formie.

To będzie dla dobra nas wszystkich, dla unormowania ruchu turystycznego i pielgrzymkowego na Świętym Krzyżu. Dla dobra przyrody, tradycji, kultury i edukacji – konkludował dr Jan Reklewski – dyrektor Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

Q&A dotyczące reintegracji obiektów sakralnych na Świętym Krzyżu

Święty Krzyż to najstarsze polskie sanktuarium narodowe. Klasztor benedyktyński miał tutaj ufundować Bolesław Chrobry w 1006 roku. W opactwie na szczycie Łysicy przechowywane są relikwie Drzewa Krzyża Świętego. Najpierw byli tutaj obecni benedyktyni. W wyniku kasaty na wniosek zaborcy rosyjskiego majątki kościelne zostały przejęte przez państwo pozostające pod protektoratem carskiej Rosji. W 1936 roku do opieki nad sanktuarium zostali zaproszeni Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej. Objęli część zabudowań klasztornych z bazyliką, które podnieśli z ruiny. Od upadku reżimu komunistycznego w Polsce nieprzerwanie starali się o powrót do sakralnego charakteru: skrzydła zachodniego, w którym mieściło się najpierw więzienie carskie, a potem więzienie polskie, a także tzw. szpitalika pobenedyktyńskiego. W 2023 roku obiekt klasztorny na Świętym Krzyżu powrócił do swoich pierwotnych granic i przeznaczenia. Wraz z reintegracją zabudowań klasztornych na Świętym Krzyżu nie zmienił się dotychczasowy prawny zakres ochrony przyrody na tym obszarze, jak również ochrona zabytków.

(pg/mp/zdj. OMI Święty Krzyż)